فهرست بها چیست؟

اگر علاقه مند به متره و برآورد باشید ؛ شاید نام فهرست بها یا دفترچه فهرست بها به گوشتان خورده است. در این مقاله به معرفی ساختار و انواع فهرست بها می پردازیم.

1 – تاریخچه فهرست بها

در ابتدای این مقاله می پردازیم به تاریخچه مختصری از فهرست بها.

در سال 1350 تقاضا برای پروژه های عمرانی کشور به علت بالا رفتن درآمد های نفتی رشد قابل توجهی داشت ؛ ولی به علت محدودیت توان پیمانکاران در نیروی انسانی ، ماشین آلات و مصالح ، مهندسین مشاور مجبور بودند برای ترغیب پیمانکاران برآورد قیمت هایشان را بالاتر از حد معقول در نظر بگیرند که این کار موجب افزایش غیر واقعی هزینه‌ پروژه های عمرانی و در نتیجه تورم میشد.

در همین دوره دولت ، سازمان برنامه و بودجه را نسبت به تدوین فهرست بهایی با قیمت های متعارف مکلف نمود.

در نهایت سازمان برنامه و بودجه فهرست بهای پایه را برای کارهای ساختمانی و راهسازی در ابتدای سال 1355 منتشر نمود پس از مدت کوتاهی قیمت‌ها به حالت عادی و به دور از هیجانات بازگشت.

پس از این موفقیت و استقبال آن در دستگاههای اجرایی ، سازمان برنامه و بودجه تا سال 1357 فهرست بها را در 5 رشته و تا سال 1376 فهرست بها را در 7 در رشته منتشر کرد.

2 – فهرست بها چیست؟

طبق ماده 23 قانون برنامه و بودجه که توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه و تنظیم می شود ؛ پایه انجام معاملات در طرح های عمرانی فهرست بها می باشد.

در واقع فهرست بها مقدار ریالی حجم واحد مصالح و یا خدمات قابل ارائه پیمانکاران است که هر ساله و طبق تعیین می شود (البته در برخی سال ها بنا به دلایلی فهارس بها ارائه نشده است) .

حال شاید برایتان سوال پیش بیاید که منظور از طرح عمرانی دقیقا چیست ؟

در واقع طرح عمرانی پروژه ای عمرانی است که کارفرمای آن دولت بوده و برای پرداخت هزینه آن ردیف بودجه در نظر گرفته شده است.

به طور کلی طرح های عمرانی به سه دسته انتفاعی ، غیر انتفاعی و مطالعاتی تقسیم بندی می شوند که هر یک را بررسی می کنیم.

1. طرح های عمرانی انتفاعی : هدف از اجرای این گونه طرح‌ها کسب سود و درآمد است بنابراین این طرح ها بایستی پتانسیل ایجاد سود و تامین هزینه های ساخت و استهلاک خود را پس از مدت زمان مشخصی از احداث داشته باشند.
2. طرح های عمرانی غیر انتفاعی : هدف از اجرای این گونه طرح ها ایجاد زیرساخت و گسترش رفاه می باشد؛ بنابراین در این گونه طرح ها کارفرما به دنبال کسب سود و درآمد نیست.
3. طرح های عمرانی مطالعاتی : این گونه طرح ها به هدف مطالعه و بررسی موضوعات مختلف ، طبق قرارداد بین دستگاه های اجرایی و مراکز علمی مانند دانشگاه ها انجام می شود

4 – انواع فهرست بها

برای شاخه بندی و تقسیم بندی فهرست بها روش های گوناگونی وجود دارد که کلی ترین آن رسته و جزئی ترین آن ردیف می باشد.

همانطور که اشاره شد رسته ، در سطح کلی ترین تقسیم بندی است و یک پله جزئی تر آن رشته است و می توان گفت هر رسته از چند رشته تشکیل شده است.